![UZMANLARIN GÖZÜYLE: Pandemi Sonrası Dünya Nasıl Olacak? “Küresel Perspektifler” [1]](https://yasonrasi.com/wp-content/uploads/2021/01/vox-stock.jpg)
NEDEN OKUNMALI? Kovid-19’un dünya çapında aralıksız yayılmaya başlamasının üzerinden bir yıl geçtikten sonra, pandeminin yeniden şekillendirdiği küresel bir düzenin hatları ortaya çıkmaya başlıyor. Foreign Policy dergisi, kriz 2021’de yeni bir aşamaya girerken, söz konusu dönüşümleri anlamamıza yardımcı olması için, dünyanın dört bir yanından önde gelen on iki düşünürden, pandemi sonrası küresel düzene ilişkin öngörülerini paylaşmasını istedi.
Okuma süresi: 3 dakika
Kovid-19’un dünya çapında aralıksız yayılmaya başlamasının üzerinden bir yıl geçtikten sonra, pandeminin yeniden şekillendirdiği küresel bir düzenin hatları ortaya çıkmaya başlıyor. Tıpkı virüs hayatları paramparça ettiği, ekonomileri bozduğu ve seçim sonuçlarını değiştirdiği gibi, hem ülkelerin kendi içlerinde hem de ülkeler arasında da kalıcı siyasi ve ekonomik güç dengelerinin değişimlerine yol açacak. Foreign Policy dergisi, kriz 2021’de yeni bir aşamaya girerken, söz konusu dönüşümleri anlamamıza yardımcı olması için, dünyanın dört bir yanından önde gelen on iki düşünürden, pandemi sonrası küresel düzene ilişkin öngörülerini paylaşmasını istedi.
JOHN ALLEN / Liderlik Zamanı
“Bu küresel sağlık krizinin az sayıda kazanını (o da varsa eğer) ortaya çıkacak. Bunun sebebi, hastalığın başa çıkabileceğimizin ötesinde olması değil; çoğu ülkenin, aşılar kullanıma hazır hale gelene kadar hastalığı kontrol altına alacak liderlik ve toplumsal öz disiplini sağlamakta başarısız olması.
Kovid-19, güvenlik zafiyetlerini ortaya çıkardı, onları büyüttü ve uzun süredir sürüncemede olan sorunları şiddetlendirdi.
Kovid-19, hâlihazırda kırılgan olan uluslararası sistemimiz üzerindeki en büyük stres unsurlarından biri haline geldi. Güvenlik zafiyetlerini ortaya çıkardı, onları büyüttü ve uzun süredir sürüncemede olan sorunları şiddetlendirdi.
En başta bu zorlu süreçte, küresel sağlık sistemimizin ne kadar donanımsız olduğu ortaya çıktı. Pek çok ülke, vatandaşları arasında kimin sağlık hizmeti almaya hak ettiği gibi, yıkıcı etik kararlar almak zorunda kaldı.
Dahası, bu korkunç hastalıkla savaşmak için yenilenmiş bir küresel birlik kurmak yerine, birçok ülke bunun yerine izolasyoncu politikalara bel bağlıyor.
Bu politikalar parça parça ve etkisiz mücadele biçimlerine yol açarken, vakalar tüm dünyada çılgınca artmaya başladı ki bunun en kötü örneği ABD’de yaşandı.
Gerçekte, kovid-19; çok taraflı çözümler gerektiren, birbirine bağlı, karmaşık bir dizi uluslararası sorunu temsil ediyor.
Sistemli ırkçılık, iklim değişikliği ve küresel ekonomik toparlanma ihtiyacı gibi sorunları ele almak için, ortak uluslararası düzenimizi zayıflatmak yerine, pekiştirmemiz gerçekten bir zorunluluk. Nihayetinde bizi kurtaracak olan bilim olsa da liderlik olmadan, hastalığa karşı eşgüdümlü eylem ve toparlanma umudu yok.”
John Allen
Brookings Enstitüsü Başkanı
ANNE-MARIE SLAUGHTER / Devrimin Tohumları
Pandemi, ABD hükümetinin küresel meselelerde vazgeçilmez bir oyuncu olmadığını kesin olarak gösterdi.
Giden Trump yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri’ni Dünya Sağlık Örgütü (WHO) üyeliğinden çıkardı, aşıya eşit küresel erişim sağlamak için 172 ülkeden oluşan COVAX ortaklığına katılmayı reddetti ve kendi ülkesinde pandemiyle mücadele sorumluluğunu eyaletler ve kentlerinin üzerine yıktı. Bedelini Amerikalılar öderken, dünyanın geri kalanı yoluna devam etti.
Asıl vazgeçilmez olan, ABD’nin hayır kurumları, sivil toplum örgütleri, şirketleri ve üniversiteleridir. Bill ve Melinda Gates Vakfı, Gavi Aşı İttifakı ve Salgın Hastalıklara Hazırlık Yenilikleri Koalisyonunun (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) örgütlenmesine yardımcı oldu. ABD’nin ilaç şirketleri (ABD hükümetinin yardımı olsun olmasın) aşı geliştirme, imal etme ve dağıtımında kritik önem taşıyorlar. ABD’li bilim insanları, doktorlar ve epidemiyologlar, virüs hakkında bilgilerinin yanı sıra, başarılı önlem ve tedavi stratejilerini paylaşarak, küresel ağlarda hayati rol oynuyorlar.
Pandeminin en büyük sürprizi, zenginlerin ekonomisiyle geriye kalan herkesin ekonomisinin, ulusal ve küresel alanda önemli ölçüde birbirinden kopması oldu.
Pandeminin en büyük sürprizi, zenginlerin ekonomisiyle geriye kalan herkesin ekonomisinin, ulusal ve küresel alanda önemli ölçüde birbirinden kopması oldu. Kovid-19, dünya çapında bir milyondan fazla kişinin ölümüne neden oldu ve ücretli çalışanlar ve küçük işletmeler için ekonomik bir felaket yarattı. Buna karşılık, mali piyasalar çok az zarar gördü hatta aksine varlıkların değeri her zamankinden daha yüksek seviyelere ulaşıyor. Aradaki uçurumsa, devrimin tohumlarını ekiyor.”
Anne-Marie Slaughter
New America İcra Kurulu Başkanı
LAURIE GARRETT / Küreselleşme Hızla Değişiyor
“Aşıların piyasaya sürülmesindeki kaçınılmaz gecikmeler göz önüne alındığında, korona virüs yakında yok olmayacak. Bu nedenle pandemi, küreselleşme ve imalat alanlarını hızla değiştirmeye devam edecek. Fortune 500 şirketlerinin icra kurulu başkanlarının yarısı, iş seyahatlerini 2019 seviyelerine getirmeyi planlamıyor. Başkanların dörtte birinden fazlası, işgücünün salgın öncesi boyutlarına dönemeyeceğini tahmin ediyor; %80’i iş yaptıkları ülkelerde milliyetçiliğin baskın güç olacağını, bunun tedarik zincirlerini, konum kararlarını ve düzenleyici ortamları etkileyeceğini söylüyor.
Fortune 500 şirketlerinin icra kurulu başkanlarının yarısı, iş seyahatlerini 2019 seviyelerine getirmeyi planlamıyor.
Ayrıca pek çoğu, robotlar ve yapay zekâya hızla geçişin, kendilerini gelecekte çalışanların hastalıklarına ve bulaşıcı hastalık şoklarına karşı koruyacağına inanıyor. Pek çok şirketin gelirleri toparlansa da yönetim kurullarında genel hava hâlâ karamsar.
Çoğu şirket ve kamu kuruşunun satın alma bölümleri, pandemi dönemi üretim ve tedarik aksaklıklarını henüz çözemedi.
Çin gibi bir ülkeye daha az bağımlı olmak için, tedarikçilerini çeşitlendirecek ve gelecekte yaşanacak kesintilere karşı stoklarını artıracaklar.
Şirketler ve hükümetler, küreselleşmeyi sürdüren uzun vadeli ilişkilerden ve ticaret anlaşmalarından, gelecekteki salgınlara ve siyah kuğu olaylarına(ç.n. Ekonomide kullanılan “Siyah Kuğu” tabiri Nassim Nicholas Taleb’in Olasılıksız Görünenin Etkisi adlı kitabına da konu olan ve ihtimal dışı görünen fakat gerçekleştiğinde etkisi çok büyük olan olayları anlatmak için kullanılıyor.) hızlı yanıt verilebilecek, daha az istikrarlı anlaşmalara doğru hareket edecekler.
Elbette kaybedenler olacak. Salgının korkunç ekonomik sonuçları, muhtemelen milyonlarca insanı düştükleri bu kötü durum için, yabancı rakipleri suçlamaya sevk etti.”
