NEDEN OKUNMALI? ABD Temsilciler Meclisi’nin bir komisyonu önünde ifade veren ABD’li dört internet devi Google, Apple, Facebook ve Amazon’un yönetim kurulu başkanları, piyasadaki konumlarını suiistimal edip etmedikleriyle ilgili soruları yanıtladı. Alt komite, bir yılı aşkın süredir şirketlerin çevrimiçi hâkimiyetini araştırıyor. Komite, şirketlerle ilgili bir milyon üç yüz bin belge topladı ve günlerce süren röportajlar yaptı. Komite, teknoloji şirketlerine ağır suçlamalar yöneltiyor. Ancak bunların arasında en dikkat çeken iddia, bu şirketlerin sektördeki ağırlığını, rakiplerini bastırmak için kullanması.
Okuma süresi: 5 dakika
2010 yılında Norveç’te bir iklim konferansının organizatörleri, kışkırtıcı bir meydan okumada bulundu: İnşaat sektörünün endişe verici karbon ayak izini kim hızlandıracak veya engelleyecek? Binalar küresel karbon salımlarının yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Bu oran ulaşım endüstrisinin neredeyse iki katı. Bunun yanında mimarlık ve inşaat sektörleri çok yavaş değişiyor.
Bu soruya ilk olarak, bir alüminyum şirketi olan Hydro’nun CEO’su Svein Richard Brandtzæg yanıt verdi. Konferans aşamasından itibaren, enerji pozitif inşaat için, daha önce benzeri görülmemiş bir girişime katılmak üzere açık bir davette bulundu: “Kullandıklarından daha fazla enerji üreten binalar.” Birkaç ay sonra bir “süper takım” doğdu. “Powerhouse” adıyla ittifak kurmak için Hydro’ya iklim konferansının arkasındaki kâr amacı gütmeyen Sıfır Emisyon Kaynak Örgütü (ZERO), gayrimenkul şirketi Entra, çok uluslu inşaat grubu Skanska ve dünyaca ünlü mimari kuruluş Snøhetta katıldı. Misyon: 60 yıllık ömrü boyunca, inşaat, günlük operasyonlar, malzeme üretimi ve ileride gerçekleşecek yıkım için tüketilen toplam miktardan daha fazla enerji üreten “enerji pozitif binalar” oluşturmak. Dahası bu binaların, uzun süren kışların daha yüksek enerji talebi ve azaltılmış güneş pili verimliliği anlamına gelen Norveç’te yapılmasını önerdiler. Eğer orada yapılabilirse, her yerde yapılabilirdi.
İttifakın arkasındaki itici güdüyü Snøhetta kıdemli mimarı Tine Hegli “Norveç’in en soğuk bölgesinde enerji pozitif bir bina yapan ilk kişi olmak istedik. Öncü olmayı seviyoruz. Enerji tasarrufu yaparak ilham almak kolay değil, en azından mimarlar için değil. Ama bir takımda, süper bir takımda olmak ilk olacak. Gerçekten ilham verici,” diye açıklıyor.
Powerhouse, o zamandan bu yana, 2021 yılına kadar Kuzey Kutup Dairesi’nde yükselmeye başlayan dünyanın ilk enerji pozitif oteli Svart gibi projeler için uluslararası manşetlere imza attı.
Svart
2021’de açılması beklenen Svart, dünyanın ilk enerji pozitif oteli olacak. Kuzey kutup dairesinin hemen üzerinde bir buzulun eteğinde yer alan otel binası, konumun olumsuz etkisini en aza indirgemek için, direkler üzerinde yükseltilecek, dairesel şekliyse, her yönden panoramik manzaralardan yararlanacak.
HouseZero
Geçen yılın sonlarında açılan HouseZero, 1940’lardan önce kurulan Harvard Yeşil Binalar ve Şehirler Merkezi’nin (CGBC) genel merkez binasının bir uyarlaması. Bina ultra verimlilik için “enerji pozitif” bir prototipe dönüştürülüyor. Yüzlerce sensör, CGBC’nin bina davranışında enerji verimliliğini ve sağlığını iyileştirmek için, yeni sistemler ve veri odaklı öğrenme algoritmaları geliştirmesine yardımcı olmak için HouseZero’nun performansını izleyecek.
Powerhouse’un bütünsel enerji yaklaşımı özellikle etkileyici.
Powerhouse şimdiye kadar iki projeyi tamamladı: Powerhouse Kjørbo ve Powerhouse Drøbak Montessori Okulu. Üçüncüsü Powerhouse Brattørkaia yakında tamamlanacak. Tüm binalar gerçek zamanlı enerji monitörleriyle donatıldı ve Powerhouse binaların verimli işletilmesini sağlamak için, sürekli takip ziyaretleri yapacak.
Şimdiye kadar projeleri enerji pozitif olacak şekilde ve bedenlenmiş enerjiyle hesapladık. Bu yeni tanımda bunun yerine karbon hesaplarına odaklanacağız.
Powerhouse henüz Norveç dışında projeler inşa etmemiş olsa da etkisi çok geniş kapsamlı. Powerhouse, diğer ülkelerde yapılan fizibilite çalışmalarına ek olarak, Cambridge, Massachusetts’teki Harvard Yeşil Binalar ve Şehirler Merkezi (CGBC) için kısa süre önce tamamlanan pozitif enerji merkezi HouseZero’ya doğrudan ilham verdi. Harvard CGBC direktörü Ali Malkawi’nin Powerhouse Kjørbo ziyaretinden sonra birlikte tasarlanan proje için mimar Snøhetta ve Skanska görevlendirildi. Powerhouse genel müdürü ve Skanska teknoloji müdürü Rune Stene, “Yakında ABD’den bir projenin gelmesini umuyoruz,” diyor. Snøhetta baş mimarı Kristian Edwards, Powerhouse’un veri ağırlıklı “önden yüklemeli” yaklaşımının normal uygulamalardan ayrılması nedeniyle de bir çıkış olabileceğini söylüyor. Ancak, yapım maliyetini ve enerji performansını tahmin etme sürecinin önemini vurguluyor.
“Bugün aynı zamanda enerji pozitiften, karbon hesaplarına dönüştürdüğümüz Powerhouse için yeni bir tanım araştırıyoruz,” diye ekliyor Stene. Küresel dikkatin enerji verimliliğinden karbon salımının azaltılmasına kaymasına atıfta bulunuyor. “Şimdiye kadar projeleri enerji pozitif olacak şekilde tasarladık ve bedenlenmiş enerjiyi hesapladık. Bu yeni tanımda bunun yerine karbon hesaplarına odaklanacağız. En son IPCC raporunu kullanarak, her bina için ömrü boyunca malzeme ve operasyonlar dâhil her şeyi kapsayan maksimum karbon hesapları oluşturacağız.”
